Otyłość a choroby nowotworowe

Na podstawie metaanaliz, które określają związek między BMI a chorobami nowotworowymi wykazano, że każde zwiększenie BMI o 5 kg/m2 oznacza podwyższone ryzyko wystąpienia raka endometrium, gruczolakoraka przełyku i raka nerki od 30 do 60%. Zwiększa się też prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego i raka trzustki^[1].

U kobiet otyłość prowadzi do zwiększenia ryzyka rozwoju niektórych nowotworów narządów płciowych i śmiertelności w ich przebiegu. Badania wykazały, że zwiększona wartość BMI jest niezależnym czynnikiem ryzyka rozrostów endometrium, które są traktowane jako stany przedrakowe raka błony śluzowej trzonu macicy. Analizy American Cancer Society mówią, że kobiety z nadwagą, czyli BMI na poziomie 25–29,9 kg/m2, są dwa razy bardziej narażone na raka, a kobiety z BMI ≥30 kg/m2 chorują na ten nowotwór ponad 3 razy częściej^[2]. U ponad 50% chorych na raka endometrium przyczyny upatruje się w otyłości^[3]. To kluczowy wniosek, który powinien skłonić kobiety do badań profilaktycznych, ale przede wszystkim wizyty u lekarza w celu diagnostyki i leczenia choroby otyłościowej.

Nadmierna masa ciała oznacza większe ryzyko występowania innych nowotworów: raka piersi, raka jajnika i raka szyjki macicy. Kobiety z BMI powyżej 35 kg/m2 są bardziej narażone na hormonozależnego raka piersi. Do tego dochodzi zwiększenie ryzyka zgonu, które powoduje właśnie otyłość, zarówno w nowotworze raka piersi, jak i szyjki macicy^[4].

Co więcej, w okresie rozrodczym nadmierna masa ciała wpływa m.in. na zmniejszenie płodności, zwiększa ryzyko poronienia, wystąpienia wad wrodzonych płodu czy powikłań ciąży i porodu. Rozwój chorób, które powstały wskutek otyłości może też niekorzystnie wpływać na przebieg ciąży i rozwój płodu, a także na przyszłe zdrowie dziecka^[5].

^[1] Bąk‑Sosnowska M., Białkowska M., Bogdański P., Chomiuk T., Gałązka‑Sobotka M., Holecki M., Jarosińska A., Jezierska M., Kamiński P., Kłoda K., Kręgielska‑Narożna M., Lech M., Mamcarz A., Mastalerz‑Migas A., Matyjaszek‑Matuszek B., Ostrowska L., Płaczkiewicz‑Jankowska E., Stachowska E., Stelmach‑Mardas M., Szeliga J., Szulińska M., Walczak M., Wyleżoł M.: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Med. Prakt. wyd. specj.; maj 2022: 1–87.

^[2] j.w.

^[3] j.w.

^[4] j.w.

^[5] j.w.

Otyłość – epidemia XXI wieku

W Polsce choroba otyłościowa jest obserwowana na niespotykaną dotąd skalę i dotyka już 8 mln dorosłych. Wiele osób wciąż nie dostrzega wagi tego problemu – tylko 15 proc. Polaków przyznaje, że otyłość to choroba, która wymaga konsultacji lekarza^[1]. Szacuje się, że na świecie choroby związane z otyłością pochłoną ponad 90 milionów istnień ludzkich w ciągu najbliższych 3 dekad. W 36 najbardziej rozwiniętych krajach nadwagę ma połowa ludności, a prawie co 4. choruje na otyłość^[2].

^[1] SW Research, Badanie opinii zrealizowane w ramach kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości, luty 2022.

^[2] OECD, The Heavy Burden of Obesity: The Economics of Prevention, October 2019.

Otyłość można leczyć

Według raportu (OECD) z 2019 roku z powodu niekontrolowanego zwiększania częstości występowania nadwagi i otyłości średnia długość życia w Polsce do 2050 roku skróci się o blisko 4 lata. Na skalę światową, nadmierna masa ciała odpowiada za 7,1% zgonów i jest przyczyną niepełnosprawności u co 20. pacjenta. Zagrożeń wynikających z nierozpoznanej i nieleczonej otyłości jest wiele, jednak tę chorobę można dziś skutecznie i bezpiecznie leczyć za pomocą farmakoterapii i interwencji chirurgicznych (bariatrycznych). Do leczenia farmakologicznego kwalifikują się osoby z wyjściową wartością wskaźnika masy ciała – BMI≥30 kg/m2 lub ≥27kg/m2 z przynajmniej jedną chorobą współistniejącą związaną z nieprawidłową masą ciała. Można wśród nich wymienić zaburzenia gospodarki węglowodanowej (stan przedcukrzycowy lub cukrzyca), nadciśnienie tętnicze, dyslipidemię, obturacyjny bezdech senny. Wszystkie metody terapeutyczne stosuje się w połączeniu z dietą o obniżonej kaloryczności i zwiększonym wysiłku fizycznym dopasowanym do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego pacjenta.